टीव्हीच्या अतिक्रमणाने कमी होत असलेली वाचनाची सवय

खरंतर ह्या विषयावर बराच काही लिहून झालंय , लिहिता आहेत आणि ह्या समस्येवर मात करण्यासाठी  काम पण सुरु आहे,टीव्ही च अतिक्रमण इतकं वाढलंय कि त्यामुळे वाचन हा प्रकार , हि सवय आता कमीच होत आहे , ती सवय राहिलीच नाही सगळं कस झटपट  मिळतंय shortcut मिळतंय , चलचित्र सकट, परत संवादा सकट जशीच्या तशी परिस्थिती उभी केली जाते

वेगवेगळे विषय घेऊन लोक त्यावर सिरीयल , मूवी काढू पाहतात आणि वाचनापेक्षा ती सिरीयल किंवा तो मूवी बघायला गर्दी होते पण एक विचार केलेला आहे का ? कि तो सिरीयल किंवा मूवी चा रायटर हा त्यातील रंजकता वाढावी म्हणून काही प्रयोग करतात मेन  स्क्रिप्ट मध्ये थोडे बदल घडवून आणतात,आणि ती जास्तीतजास्त कशी रंजक होईल, जास्तीतजास्त कशी उत्सुकता वाढवेल ह्यावर भर घालतात , . आणि  कधीही ते पुस्तक न वाचलेला पण नुसतं नाव ऐकून असलेला , गर्दी करणारा माझा प्रेक्षक तेच खर असं समजतो , कुठलीही शहानिशा न करतात .त्यामुळे त्याला जे कळत  ते त्याने त्या रायटर च्या नजरेतून पाहिलेलाच . ती एकच बाजून त्याला कळते . ह्या अश्या प्रकारामुळे खरंच ते लिहिलेल त्या व्यक्ती पर्यंत पोहोचत का, समाजापर्यंत जे पोहोचवायचं आहे ते  पोहोचत का? कोणत्या दृष्टिटकोनातून त्या लिहिणाऱ्याने लिहिलेलं आहे ते काळत का? लिहिण्यामागचा खरा उद्देश प्रेक्षकाला कळतो का?

वाचनामुळे व्यक्तीत काही एक्सट्रा गुण निर्माण होत असतात , त्याच्या कळत आणि नकळत . वाचन हा सुंदर मित्र  तर आहेच शिवाय तो माणसाची भाषाशैली , वैचारिक परिपक्वता वाढवतो , व्यक्ती स्वतःच असं मत तयार करते , विचार करायला शिकते, वाचन ते त्याला तस करायला भागच पडते, ह्यातूनच व्यक्ती त्याच मत ठाम पाने मांडू शकते, ह्या उलट  टीव्ही  सिरीयल फक्त टी आर पी वाढवता .

ह्या धावपळीच्या युगात निवांत असा वेळ कमीच असतो , आणि तोही व्यक्ती टीव्ही  पुढे घालवतात , त्या सिरिअल्स मध्ये मोस्टली सासू सून तू तू मै मै , पुनर्जन्म , भूत खेत ह्याच गोष्टी असतात . ह्यातुन असा कुठली भाषाशैली, कुठलं व्यक्तिमत्व , कुठलं मत आणि कुठली मानसिकता तयार होईल . ह्यातून माणूस घडण्यापेक्षा नकारात्मकता वाढीस जास्त लागेल ., ह्या गोष्टीत फक्त व्ह्यूवर वाढवतात .

मी पूर्णतः टीव्ही च्या विरोधी नाही काही सिरिअल्स मुव्ही खरंच खूप छान असतात . पण वाहिन्यांवर टीआरपी वाढवण्यासाठी चाललेली चढाओढ हे सगळं रेसिंग सारखं वाटत , एक प्रकारचं अतिक्रमण झाल्यासारखं वाटत

ह्या सुंदर अशा माध्यमाचं खूप भयानक रित्या वापरकरण चाललंय ते कुठेतरी थांबलं पाहिजे.

प्राईम टाइम मधील सेरिअलची तर इतकी जाहिरात केली जाते कि व्यक्ती हि त्याला वेळेला ते बघणे सोडत च नाही आणि अश्याप्रकारे hammering केलं जात,  हे त्या व्यक्तीच्या त्या वेळेवर अतिक्रमण च असत , मग पुस्तक वाचायला कुठून वेळ मिळणार .

वाचनात व्यक्ती जे काही वाचतो ते वाचलेल , तो काळ , ती व्यक्तिमत्व , ती परिस्थिती आपण आपल्या पद्धतीनं स्वतः आपल्या मनात घडवतो , तयार करतो , ते किती पुढे न्यायचं हे आपण च ठरवतो , त्याला कुठलाही वेळेचं बंधन नाही , वाचलेलं जे दृश्य अशा प्रकारे आपण आपल्या मनात तयार करतो , ते कायम एक ठसा उमटवत , ते स्वतः आपण जगतो . त्यातीलं परिस्थिती वर विचार करतो, ह्यातून त्या काळातील परीस्थिती, विचार करण्याची पद्धत समजते.

वाचन माणसाला एक व्यक्ती बनवत , व्यक्ती म्हणून जगायला शिकवत , व्यक्तिमत्वाला एक आकार देत , ह्या उलट टीव्ही  सिरिअल्स फक्त प्रेक्षक बनवत आणि तोच वाढवतात .

Short story

रात्रीचे १०:३० झाले होते शॉप बंद करायला,

आज संडे म्हणून थोडी जरा जास्तच धावपळ झाली शॉप मध्ये.

सुमित मला बोलला कि तू पुढे जा डेक्कन ला गाडी लाव , मी शॉप बंद करून येतोच लगेच मागून. म्हणजे सकाळी तुझी ऑफिस ला जायची फजिती नाही व्हायचीआणि गाडी पण नेता  येईल तुला.

 मी सकाळी डेक्कनला सोडतो तुला , मग पुढे जा  ऑफिस ला . मी हि ठीक आहे असं म्हणून गाडी काढली, स्कार्फ लावला, आणि निघाले.

थोडं पुढे गेल्यावर लक्षात आलं कि गाडीतील पेट्रोल संपायला आलेलं

म्हणून रस्त्यावरच असलेल्या एका पंप (नशिबानं साथ दिलाय म्हणून सुरु होता ) पेट्रोल टाकलं , आणि निघाले.

लवकर जाऊन पटकन गाडी लावू टाकू आणि निघू घरी , खूप झोप येत होती. आणि लवकरात लवकर पोहोचावं एवढंच सुरु होत

तास उशीर पण खूप झालेला. शिवाय रस्त्यात गर्दी तशी नव्हतीच मी आणि एखादी गाडी , स्ट्रीट लाइट हि थोडे मंदच होते .

गाडी चालवत थोडं पुढे मेन रोड ला आले सिग्नल सुरु होता , आणि सिग्नल जवळ एक बाई उभी होती , तिची साडी transparent कमरेच्या खाली नेसलेली,  ती लक्ष वेधलं जाईल  अशी  उभी होती. तिने केलेल्या मेकअप चा असर होता का  कोण जाणे पण ती खरंच खेचक दिसत होती  ,   साडीला मॅचिंग असं  ब्लाउज होत , हातभर बांगडया , डार्क लिपस्टिक , केसातला गजरा सुद्धा अजून ताजा होता,   १-२ गाडी आणि २-३ रिक्षा सिग्नला थांबलेल्या होत्या म्हणून मी हि थांबले (अन्यथामोडलाच असता , सिग्नलं ) , माझं लक्ष त्या बाई कडे गेलं

ती जाणाऱ्या येणाऱ्या कडे खूप आशेने बघत होती, मला कीव आली वाटलं बिचारीला लांब जायचं असेल, आणि ह्या वेळेला कुठे बस किंवा टॅक्सी ,... शिवाय टॅक्सीप्रकरण आपण वाचोतच ना...

वाटलं बघावं विचारून ऑन द वे असेल तर सोडू , किंवा निम्मा रास्ता तरी सोबत होईल तिला . , म्हणून थोडं पुढे गेले , आणि विचारलं तिला , तुम्हाला कुठेजायचंय  , मी सोडू का , आणि खूप उशीर पण झालेला ना

तर हि बाया रागातच वैतागून ओरडलीच " काय खोटी करते , चल निघ इथून , धंद्याचा टायमाला वैताग नुसता"

बापरे गाडीला किक मारली, स्कार्फ पण नाही लावला, सरळ डेक्कन गाठलं,

Short story : बबन द बबन्या

बबन द बबन्या

माझ्या ऑफिस मध्ये एक बबन नावाचा मुलगा आहे.

तस त्याला सगळे बबन्याच म्हणतात , आता तर इतकी सवय झालेली त्या नावांची त्याला कि त्याची बायको पण आहोच्या ऐवजी बबन्या बोलली तर च तो ओ देतो.

बबन्या म्हणजे थोडासा बेन च कॅरेक्टर , एक काम एका सांगण्यात पूर्ण करेल तो बबन्या कसला . आपण जर काही गावातून आन असं सांगितलं तर जास्त काही नविचारता हे आपलं निघत आणि अर्ध्या रस्त्यातून परत फोन करत "ते काय म्हनला होतात वो म्याडम तुमी , च्या आईला जॅम इसरलोच "मग सांगितलं कि परतनिघणार आणि दुकानात पोहोचल्यावर परत फोन येणार हे नक्की " ते तुमि बोललेला न बबन्या ते आन , पण ते म्हंजी नक्की काय तेच इसरलो बघा, ते ह्या नासांगा , ते काहीतरी कॉम्पुटर च होत बघा " असं म्हणून दुकानातील माणसा जवळ फोन दिला जातो आणि मग ते सांगायचं आपण त्या माणसाला . नशीब आपलंएवढाच कि कॉम्पुटर च असेल तर त्या रिलेटेड दुकानात हे जात .

तर असा हा आमचा बबन्या एक दिवस त्याच्या टेम्पो  मधून एका लग्नासाठी बायका आणि माणसं , त्याच्या  गल्लीतली च होती सगळी निघाले. ड्राइवर आमचाबबन्याच . तशी गाडी छान चालवतो तो

निघाले निम्मा रास्ता गल्यावर टेम्पो बंद , काही केल्या सुरु होईना , मग लक्षात आलं कि डिझेल संपलेलं ,,,, जवळपास कुठे पंप पण नव्हता, सगळे शिव्या देतटेम्पो ला धक्का देत होते, १०-१२ कमी पर्यंत सगळ्यांनी धक्का देऊन शेवटी तो टेम्पो , त्यातील ड्राइवर सीट वर बसलेला बबन्या आणि सगळ्याच्या  टेम्पो मधील  बायका डिझेल पंप वर आणला. धक्का देता देता तर काही ऊन मुळे बेशुद्ध पण पडले . तसाच त्यांना शुद्धीवर आणून परत धक्का द्यायला परावृत्त करून एकदाची तीवरात  डिझेल पंप वर आली . डिझेल भरल्यावर एक जण

बबन्याला म्हणाला, “  माग एक डरम आहे त्यो पण घे भरून नंतर येताना पाराब्लेम नको .” सगळ्यांनी त्याला संमती दर्शवली “व्हाय घे भरून”

तसा बबन्या  एकदम ऐटीत बोलला " तो फुल हाय बघा , अडल्या नडल्या साठी" लोकांचा पाराच वाढला ,  दात ओठ खात त्याला तिथेच  धुतला .

आठवणीं

आठवणींच्या घोळक्यात
मनाचा होतो गोंधळ
प्रत्येकीचं ऐकण्यात
त्याच हरवत मीपण ।।

प्रत्येक आठवण वेगळी
रागावलेली , हिरमुसलेली
हसरी , लाजरी , आनंदी , भारावलेली
रुसलेली,रडवेली
हळवी , आतुरलेली

मनासाठी प्रत्येक आठवण
हि त्याचीच
तीच ऐकून घेणं , तिच्यात रमण
हि खेळी हि त्याचीच

मन आठवण
जणु सरोवरावर उठणारे तरंग
आठवणींनाही असतात
वेगवेगळे रंग

मन बिचारं आपलं
रमत ह्या आठवणीत
भानावर आल्यावर
कळत त्याला
हे तर जमा झालं ठेवणीत ||

माउली चा गजर

माउली , माउली , माउली चा गजर
टाळ मृदूंग सवे , गजबजे भीमातीर
देव भक्तांचा संगम
होत असे पंढरपुरी
वारी घेऊन येतात
दरवर्षी वारकरी ।।

दिंड्या पताका घेऊन
टाळ मृदूंग गजरी
विठ्ठलाच्या नामाने
गजबजे पंढरपुरी ।।

कटीवर कर सावळा सुंदर
उभा युगान युगे , विठुमाझा विटेवर

पाणावती डोळे , होता दरशन तुझे
नाही काही आता , मागणे माझे ।।

आराधना

अवर्णनीय तू, अनादी तू
आदी तू, अंत तू
सृष्टीतील चेतना तू
सर्व चराचरात तू ।।

जीव जडला तुझ्यावर
वेड लागले तुझे
दर्शनाची आस आता फक्त माझ्या उरी वसे ।।

आतुरले नयन
कासावीस झाले मन
आले शरण तुला
कर मुक्त हे देहासन ।।

सोडले जिवलग सखे
अंतरी तूच वसे
तूच माता , तूच गुरु
तूच सखा तूच बंधू
विनविते दासी तुझी
चरणाशी प्रीती माझी
दे दर्शन एक वारी
सफळ होईल आराधना माझी ।।

भक्ती

देव शेणमातीचा
देव सोन्याचांदीचा
देव पाषाणाचा
देव तांब्यापितळ्याचा
जसा ज्याचा भाव, तसा देवाचा असे ठाव ,
ज्याची जशी भक्ति , तशी मिळे देवाची प्रचिती ।।

शोधिसी देवा आसमंतात
तोच वसे फक्त तुझ्यात
देव निर्गुण निराकार
आदी अंत पुर्ण साकार  ||
देव निर्विकार व्यापक
दृश्य , अदृश्य निर्विकल्प
         देव सर्व व्यापक
       देव अनेकांत एक
देव सगळ्याहुन  थोर
स्थूल सूक्ष्म परमात्मा परमेश्वर ।।

संकटे हि अमाप
तारणहार तो एक
असमाधान हा रोग
नाम तुझे हे त्यावरील औषध ।।

तळमळ वाढे जीवाची
आस फक्त तुझ्या दर्शनाची
ओढ लागु दे तुझी
गोडी वाढू दे नामाची ।।

समुद्र ओढ

अशी कोणती ओढ आहे
ह्या समुद्राची
कि साऱ्या नद्या त्याच्याकडे
धावत येतात आणि समुद्रच होऊन जातात

                                                असं काय आहे ह्या जलधि जवळ
                                                कि हर एक लाट , किनाऱ्या जवळ जाऊन परत मागे फिरते

असं काय गुपित आहे
ह्या रत्नाकरा कडे
कि धरा सुद्धा ह्यात
एकरूप होऊन जाते

                                     कदाचित अथांग , विशाल शांत
                                      तेवढाच रौद्र , उग्र
                                      गूढ अफाट कणखर
                                     जलाय समंजस समजूतदार
                                     अमर्याद असून मर्यादा सांभाळणारा आहे म्हणून 

सूर्याचा देश

एकदा बघायचाय सूर्याचा देश

लख्ख उजेडात न्हायलेला प्रदेश

जिथे सूर्यकिरणं दव बिंदुला देतात एक नवी झळाळी

उबदार हवेची असतें घोंगडी

स्वच्छ सुंदर आकाश , स्वच्छ सुंदर प्रकाश

स्वच्छ हवेच्या शुद्ध उजेडात

जिथे नसतोच मुळी काळोख

काळोखाच्या पोटातील आक्रोश

नसतात आर्त किंकाळ्या अन मनामनाच्या लढाया

सूर्याच्या देशात असतो म्हणे एक सागर

आनंदाच्या लाटा सतत असतात त्यावर

म्हणूनच एकदा बघायचाय सूर्याचा देश

आनंदानं भरलेला लाटांचा प्रदेश

अरे ..... जाऊन सांगा त्या दुःखाला

अरे ..... जाऊन सांगा त्या दुःखाला 

मी नाही घाबरत आता त्याला 

पाठीराखा आहे माझा 

तो पंढरीचा त्राता ||

कशाला असावे मी गाळू

व्यर्थ चिंता ती मी करू

आता तोच एक कनवाळू      

         विठुराया ||

नको गंडे आणि दोरे

नको नवस बिवस

त्याच्या नामाचा गजर

हा  एकच उपाय ||

हाती घेतले ते टाळ

मुखी विठूरायाचे ते नाम

पायी चालावी वारी

अन गाठावी पंढरी ||

त्याच्या दर्शनानें बघ

डोळे आपोआप भरती

सर्व दुःख हरून जाती

अशी माझी माय माउली ||

Gauri Ekbote 

जिंदगी

मन माझे . . . . . .

तूट गया घर , बिखर गये सपने

"घार उडे उंच आकाशी , लक्ष तिचे पिल्लांपाशी "

कितीतरी गोष्टी रोज आपल्या सोबत घडत असतात
कितीतरी विचारांचे तरंग रोज मनात उठत असतात
पण त्यातले काहीच लक्षात राहतात
आज असाच ऑफिस मध्ये जाताना ,   उंच खांबावर  बसलेली एक घार  बघितली
 काय विचार करत असेल  ती,कसलं निरीक्षण असेल……
खाली तर  ट्राफिक ,  आणि हि उंच खांबावर एकटीच
माणसांच्या गर्दीच निरीक्षण…….  कि आणखी कसलं
तिची ती बघण्याची पद्धत, ऐट ,
सगळ कस रुबाबदार , मनात चित्रच  बनऊन गेली
 थोड पुढे  गेल्यावर  आठवलं "घार उडे उंच आकाशी , लक्ष तिचे पिल्लांपाशी "
आपलही होत न अस … ऑफिस मधल्या गर्दीतही मधनच मुलाची आठवण येते
आला असेल शाळेतून …. खाल्लं असेल का …. शाळेत काय झाल असेल…।
त्या घारी प्रमाणेच  …। 

समुद्र

समुद्र  कणखर , अफाट तेवढच अथांग , शांत, स्वतःच्या मर्यादा जाणणार आणि जपणारा 

समंजस , गूढ  तितकाच रागीट , उग्र अस एक भक्कम व्यक्तिमत्व लाभलेला 

खरतर व्यक्तिमत्व म्हणण सुद्धा  त्याच्या दृष्टीने खूप तोकड आहे 

तो एक महा जल आलय आहे 

सागराच्या  अस्तित्वामुळेच पृथ्वीला  सजीवत्व प्राप्त झालंय 

कितीतरी ज्ञात अज्ञात जलचरांचा , मानवांचा  तो एक भक्कम आधार आहे, त्याही पुढे जाऊन अस म्हणावस वाटत कि तो त्यांचा पोशिंदा च आहे 

जेवढा तो भक्कम , कणखर ,धीर- गंभीर तेवढाच रसिक  वाटतो 

त्याला स्वतःची एक आवड  आहे 

सागराच स्वतःच अस एक संगीत आहे , त्यात तो कायम हरवलेला असतो 

त्याच्या लाटांची तर मैफिलच कायम  रंगलेली असते 

आणि ह्या संगीतात सामील व्हायाल नद्या हि उस्तुक असतात 

अगदी हिमालया पासून त्या त्याच्या सुराच्या मोहिनीने  बेभान होऊन धावत येत असतात 

अशा ह्या रसिक आणि गंभीर नदीश ने खूप उन्हाळे पावसाळे पाहिलेले , अनुभवलेले . 

अनुभवलेले काय ते तर त्याच्याच मुळे, त्यानेच  निर्माण केलेले .

असा हा वयस्कर , भारदस्त जलधि जितका प्राचीन तितकाच तो तरुण हि 

जणू तारुण्याच वरदान च मुक्त हाताने त्याला देवाने दिलय 

अजुनहि लहानान पासून मोठ्यान पर्यंत सगळ्यांना तो भावतो 

मोहित करतो , एक वेगळीच आकर्षकता आहे त्याच्यात. 

असा हा शामवर्णीय कितीतरी गूढ अगम्य गोष्टी उदरात साठून शांततेत उभा आहे 

एक वेगळच गुढतेच वलय त्याच्या भोवती आहे